درمان پوسیدگی‏ دندان های شیری

دندانهای شیری از سن ۶ ماهگی شروع به رویش کرده و تا ۲ سالگی کامل می‎شوند. مدت عمر این دندانها تا انتهای دوره کودکی یعنی حدود ١٢-١٠ سالگی می‎باشد.البته ممکن است در برخی از افرد بیشتر از این مدت در دهان باقی بمانند. حال گاهی این دندانها زودتر از موعد مقرر خراب می‎شوند.برای مثال کودکی که تنها ۴ سال سن دارد و دندانهای او خراب شده اند، به پوسیدگی زودرس مبتلا شده است.پوسیدگی زودرس دوران کودکی به وجود هر سطح پوسیده پرشده یا از دست رفته در دندانهای شیری کودک ۶ سال یا کوچکتر اطلاق می شود.

علت پوسیدگی زودرس در دندانهای شیری

بسیاری از والدین تصور می‎کنند قطره آهن و مکمل‏ها‎ی مولتی ویتامین موجب پوسیدگی زودرس دندانهای کودکان می‎شود.در حالی که این داروها تنها رنگ دندان را تغییر می‎دهند و هیچ تاثیری بر پوسیدگی دندان ندارند. دلایلی که موجب ایجاد این عارضه می‎شود عبارتند از:

بی توجهی به بهداشت دهان و دندان کودک از زمان رویش اولین دندان‌های شیری
الگوی تغذیه‌ای نا‌مناسب خردسالان و زیاده روی در استفاده از نوشیدنی‌های شیرین از جمله کاربرد مکرر شیشه شیر در طول روز یا به خصوص شب
کاهش جریان بزاق خردسال در حین خواب که در صورت عدم کاربرد مسواک قبل از خواب توسط والدین و همچنین خوردن شیر از مادر یا با شیشه توسط نوزاد پوسیدگی رخ خواهد داد.
وجود پوسیدگی‌های متعدد درمان نشده در دهان پدر و مادر کودک چرا که باکتریهای پوسیدگی زا از دهان والدین به خصوص مادر به دهان نوزاد منتقل می شوند.
عدم معاینه کودک و نداشتن اطلاعات صحیح جهت انجام اقدامات پیشگیرانه از بروز پوسیدگی زودرس. به همین دلیل بهتر است مشاوره جهت اقدامات بهداشتی نوزاد از دوران بارداری شروع شود و اولین ملاقات دندانپزشکی در حدود ۶ ماه پس از رویش اولین دندان شیری و نه دیرتر از یکسالگی صورت گیرد.
مصرف مکرر میان وعده‌های غیرمفید از قبیل تنقلات و شکلات
مصرف برخی داروها در مادر که از طریق شیر بر روی دندانهای کودک تاثیر مخرب بر جای می گذارد.

این موارد موجب پوسیدگی‏ها‎ی جزئی در دندان کودک می‎شود و زمانی که والدین به آنها بی توجه باشند یا از بردن کودک به نزد متخصص دندانپزشکی کودکان خودداری کنند پوسیدگی پیشرفت کرده و منجر به درگیری عصب دندان شده و در صورت عدم درمان در نهایت آبسه دندان شیری اتفاق می افتد که در برخی موارد درمانی جز کشیدن دندان ندارد.

درمان دندانهایی که به پوسیدگی زودرس مبتلا می شوند:

مصرف شیر در طول شب معمولا منجر به تجمع آن بر روی دندانهای پیشین فک بالا می شود. به همین دلیل عموما ۴ دندان پیشین شیری فک بالا، آسیاهای اول شیری هر دو فک و گاها دندانهای نیش شیری فک پایین، از جمله دندانهای شیری هستند که دچار پوسیدگی‌ می‌شوند. دندانهای درگیر، معمولا به صورت قرینه در دو سمت دهان کودک قرار گرفته اند. دندانهای پیشین شیری فک پایین، به دلیل اثر محافظت کنندگی زبان و نیز شستشوی طبیعی توسط جریان بزاق معمولا دچار پوسیدگی نمی شوند و در صورت مشاهده پوسیدگی در این دندانها کودک به مبتلا پوسیدگی حاد دوران کودکی می باشد. دندان‏ها‎ی آسیای دوم شیری که در سنین بالاتر رویش می‎کنند، کمتر دچار مشکلات پوسیدگی می‎شوند.

توصیه متخصص دندانپزشکی کودک و نوجوان برای پیشگیری از پوسیدگی‏ها‎ی زودرس دندان‏ها‎ی شیری

پوسیدگی در دندانهای کودکان موجب بروز مشکلات تغذیه و ظاهر نا‌زیبا می‎شود. بدین منظور از سوی متخصصین، برخی نکات جهت پیشگیری از پوسیدگی زودرس توصیه شده است: • از آنجایی که پوسیدگی دندانی یک بیماری مسری است و میکروبهای ایجادکننده آن معمولا از دهان والدین(بویژه مادران) به نوزاد منتقل می شوند، قبل از اقدام به بچه دار شدن به فکر سلامت دندانهای خود باشید و با مراجعه به دندانپزشک، دندانهای پوسیده خود را درمان کنید. با نظر دندانپزشک می توانید با مصرف برخی آدامس های بدون قند یا دهانشویه ها، بهداشت دهانی خود را بهبود بخشید.

ظرف شش ماه بعد از رویش اولین دندان کودک، جهت معاینه و دریافت اطلاعات و مشاوره های بهداشتی مناسب، نوزاد خود را نزد دندانپزشک متخصص کودکان ببرید. توصیه شده این مراجعه دیرتر از ۱۲ ماهگی کودک نباشد.
دندانهای نوزادتان را زمان رویش آنها تا حدود ۱.۵سالگی، شب ها قبل از خواب با استفاده از یک پارچه یا گاز استریل، یا مسواکهای انگشتی تمیز کنید.
در دوره ۱.۵ تا ۳ سالگی، دندانهای کودک را به کمک مسواکهای انگشتی یا دستی، بدون استفاده از خمیر دندان یا با استفاده از خمیر دندانهای فاقد فلوراید، شب ها قبل از خواب مسواک بزنید.
در سن ۳-۶ سالگی، دندانهای کودک را با مسواکهای دستی یا برقی و خمیر دندانهای فلوراید دار مخصوص کودکان، روزی دو بار(یک بار بعد از صبحانه و یک بار قبل از خواب شب) مسواک بزنید. مهم است بدانید که وظیفه رعیات بهداست دهان تا سن ۶ سالگی بر عهده والدین می باشد.
از شیشه حاوی شیر، به عنوان پستانک جهت آرام کردن و کمک به خوابیدن کودک استفاده نکنید.
اجازه ندهید کودک با بطری یا شیشه محتوی چیزی غیر از آب در دهانش به خواب برود.در صورتیکه شیشه کودک حاوی شیر یا مایعات دیگری غیر از آب باشد باید والدین در اغوش خود شیشه را به کودک بدهند و سپس از کودک گرفته شده و به وی آب داده شود.در صورت وابستگی زیاد کودک به شیشه باید در ان تنها اب ساده ریخته شود.
در صورتی که کودک عادت کرده در شب مکررا شیر بخورد، سعی کنید به تدریج تعداد دفعات شیرخوردن را کاهش دهید و بعداز هربار شیردهی به کودک آب بخورانید تا اضافات شیر از روی دندانهای کودک پاک شود.
تغذیه کودک از شیشه شیر را در حدود سن ۱۲-۱۴ ماهگی متوقف و او را به نوشیدن از فنجان یا لیوان تشویق کنید.
اجازه ندهید کودک در طول روز، مکررا میان وعده های پوسیدگی زا از قبیل: انواع شیرینی، کلوچه، کیک، بیسکویت، پفک، چیپس وغیره مصرف کند. در صورت تمایل کودک به اینگونه خوراکی ها بهتر است آنها را به طور یکجا وبعد از صرف وعده های غذایی اصلی به او داد.
برنامه زمانی منظمی برای وعده های غذایی اصلی کودک و نیز میان وعده ها طرح ریزی کنید و تعداد میان وعده ها را به حداقل برسانید.
کودک را تشویق کنید بجای خوراکیهای پوسیدگی زا، از ترکیبات غیر پوسیدگی زا مثل پنیر، ماست، میوه، سالاد و مغزها(مثل پسته، بادام ) در میان وعده ها استفاده کند.